Celem wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Rady UE oraz Parlamentu Europejskiego 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. SUP — Single Use Plastic), została przyjęta ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 877) nakładająca na przedsiębiorców nowe obowiązki w tym obowiązki związane z nowymi opłatami.
Podatek od plastiku
Już od 1 stycznia 2024 r. przedsiębiorcy oferujący napoje lub żywność w opakowaniach jednorazowych, będą zobowiązani do pobierania od użytkowników końcowych opłaty, zwanej „podatkiem od plastiku”.
Do przedsiębiorców, obowiązanych do pobrania opłaty będą należały:
- jednostki handlu detalicznego,
- jednostki handlu hurtowego,
- jednostki gastronomiczne.
– a także przedsiębiorcy oferujący napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych za pomocą urządzeń vendingowych.
Obowiązek pobrania opłaty będzie dotyczył każdej sztuki opakowań takich jak:
- kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
- pojemniki na żywność, w tym pudełka (z pokrywką lub bez), stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
- przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
- zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika,
- gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie.
Mimo, iż z zgodnie z założeniem opłata ma być pobierana od konsumentów, obowiązkami związanymi z poborem opłaty, ewidencjonowaniem liczby nabytych i wydanych użytkownikom produktów jednorazowego użytku oraz wpłatą należnej kwoty na rachunek właściwego organu zostaną obciążeni przedsiębiorcy.
Wysokość opłaty będzie regulowana przez Ministra Klimatu i Środowiska. Zgodnie z projektem rozporządzenia w 2024 r. ma wynosić 20 gr w przypadku kubków na napoje i 25 gr w przypadku pojemników na żywność.
Dodatkowo z niektórych produktów jednorazowych takich jak pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, sztućce, talerze czy słomki przedsiębiorcy będą musieli zrezygnować całkowicie, ustawa przewiduje bowiem katalog produktów jednorazowych objętych zakazem wprowadzania do obrotu.
Opłata na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów
Podatek od plastiku to niejedyna opłata, która zostanie wprowadzona na gruncie wspomnianej wyżej ustawy od 1 stycznia 2024 r. Ustawa wprowadza także opłatę na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku.
Opłatą będą obciążeni przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w sekcjach I i III załącznika nr 9 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.
Do produktów znajdujących się w załączniku zaliczają się m.in.:
- pojemniki na żywność, takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności,
- paczki i owijki wykonane z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki,
- kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka,
- lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego,
- pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów takie jak butelki na napoje oraz wielomateriałowe opakowania na napoje.
Opłatą nie będą natomiast objęte szklane i metalowe pojemniki na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych.
Opisywana opłata obciąży bardzo dużą grupę przedsiębiorców, obejmie m.in większość producentów napojów czy też wód mineralnych sprzedających dotychczas swoje produkty w plastikowych butelkach.
Obecnie nie ma pewności z jaką opłatą będą musieli liczyć się przedsiębiorcy ponieważ rozporządzenie regulujące wysokość stawki nie zostało jeszcze wydane, a jego projekt z dnia 24 października 2023 r. przewiduje stawkę 0,10 zł za 1 kg produktów tj. pojemników na żywność czy butelek na napoje.
Pozostałe obowiązki
Poza wspomnianymi wyżej opłatami ustawa wprowadza także inne obowiązki, w tym m.in. dla producentów wprowadzających na rynek napoje w butelkach jednorazowego użytku – obowiązek zapewnienia odpowiedniego poziomu recyklatu w butelkach z tworzyw sztucznych (25% od 2025 r.) czy tez wymóg trwałego przymocowania zakrętki lub wieczka do pojemnika (butelki) – od 1 lipca 2024 r.
Podsumowanie
Nowe przepisy związane z odpadami, niewątpliwie będą generować większe koszty zarówno po stronie przedsiębiorców zajmujących się produkcją żywności i napojów jak i przedsiębiorców działających w branży gastronomicznej.
Autor:
Doradca podatkowy, Radca prawny
Dawid posiada bogate doświadczenie zawodowe w reprezentowaniu klientów przed organami podatkowymi (m.in. w postępowaniach podatkowych, kontrolnych celno–skarbowych, kontrolach podatkowych i postępowaniach kontrolnych) oraz w postępowaniach sądowo – administracyjnych. Partycypuje w bieżącym doradztwie podatkowym podmiotom krajowym i zagranicznym, w szczególności w zakresie VAT oraz podatku dochodowego od osób prawnych. Doradza w kwestiach odpowiedzialności karnej skarbowej.
Karierę zawodową rozpoczął w jednej z czołowych międzynarodowych firm doradczych z Wielkiej Czwórki. Następnie stale podnosił swoje kwalifikacje zawodowe, doradzając klientom instytucjonalnym w zespołach prawa podatkowego w firmach konsultingowych, kancelariach prawnych oraz prowadząc własną praktykę prawną.
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
