Naliczone odsetki i opłaty odszkodowawcze mogą być kosztem podatkowym przy sprzedaży wierzytelności
#CIT #KUP #zbycie wierzytelności #odsetki #NSA
W dniu 17 grudnia 2019 r. NSA wydał ważny wyrok w sprawie ustalania kosztów uzyskania przychodów (KUP)przy sprzedaży wierzytelności pożyczkowych. NSA uznał, iż podatnik może uwzględnić w KUP wartość naliczonych odsetek, kar umownych oraz opłat odszkodowawczych, stanowiących element składowy sprzedawanej wierzytelności.
Na czym polega spór?
Podatnik sprzedając wierzytelność pożyczkową, przenosi na nabywcę wszelkie prawa i obowiązki z nią związane – w tym m. in. prawo do otrzymania naliczonych do dnia sprzedaży odsetek oraz kar umownych. Wyzbycie się prawa do odsetek lub kar umownych stanowi dla podatnika rodzaj uszczuplenia majątkowego. Powstaje zatem pytanie, czy to „uszczuplenie” może stanowić koszt uzyskania przychodu dla celów CIT.
Organy podatkowe twierdzą konsekwentnie, iż ww. składniki nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem organów, przeniesienie na nabywcę kwoty naliczonych odsetek lub kar umownych, niespełniania jednej z podstawowych przesłanek kosztów uzyskania przychodów tj. elementu poniesienia wydatku.
W ostatnim czasie stanowisko organów podatkowych potwierdzały także sądy administracyjne.
Sądy zmieniają stanowisko?
We wspomnianym wyroku z dnia 17 grudnia 2019 r. NSA stwierdził, iż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęcia „poniesienie” wydatku. Zdaniem Sądu, brak jest podstaw do uznania za KUP jedynie faktycznie poniesionych wydatków, rozumianych jako wypływ wartości pieniężnych z majątku podatnika. Za koszt uzyskania przychodów należy również uznać „wydatek” interpretowany jako zmniejszenie aktywów podatnika lub zwiększenie straty.
Zdaniem NSA, możliwość zaliczenia do koszów uzyskania przychodów kwoty odsetek lub kar umownych, wynika z oceny charakteru umowy sprzedaży wierzytelności jako umowy wzajemnej, ekwiwalentnej. Sprzedając wierzytelność podatnik uzyskuje przychód, lecz utracone (przekazane w zamian za ten przychód) prawo majątkowe w postaci wierzytelności stanowi koszt w wysokości tej wartości nominalnej, która podlega sprzedaży. Bez poniesienia tego kosztu (tzn. wierzytelności o określonej wartości, na którą składają się należności uboczne takie jak odsetki), podatnik nie uzyskałby określonej ceny, a zatem nie zyskałby przychodu. Przeniesienie prawa do odsetek stanowi zatem uszczuplenie aktywów podatnika które jest niewątpliwie konieczne do uzyskania przychodu.
Wpływ orzeczenia na sytuację podatników
Omawiane orzeczenie może być zapowiedzią zmiany dominującego w ostatnim czasie podejścia sądów administracyjnych do kwestii rozpoznawania KUP przy sprzedaży wierzytelności. Ma to istotne znaczenie w szczególności dla instytucji finansowych, których element odsetkowy sprzedawanych wierzytelności pożyczkowych stanowi relatywnie dużą wartość. W praktyce sprzedaż wierzytelności pożyczkowych jest dla tych podmiotów nieefektywna podatkowo, sprzedając wierzytelności pożyczkowe za cenę niższą od wartości nominalnej, nie mają możliwości rozpoznania w kosztach uzyskania przychodów pełnej kwoty sprzedanego kapitału pożyczki (brak możliwości rozpoznania straty na zbyciu wierzytelności, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt. 39 ustawy o CIT) oraz nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów sprzedanej kwoty naliczonych odsetek.
Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2019 r., sygn. akt II FSK 367/18
Autor artykułu: Rafał Dubiel, Senior Consultant
Artykuł powstał w oparciu o sprawę prowadzoną przez Arena Tax. Klienta reprezentowała Agata Czerniak, Tax Manager.
Grupa Arena oferuje Państwu bieżące wsparcie w analizie opodatkowania transakcji sprzedaży wierzytelności. Oferujemy, m. in. pomoc z wystąpieniem do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej potwierdzającej, iż naliczone odsetki, mogą stanowić koszty uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia wierzytelności, jak również w razie konieczności – kompleksowe wsparcie na etapie postępowania sądowo-administracyjnego. W przypadku uzyskania pozytywnej interpretacji lub orzeczenia Grupa Arena zapewnia także wsparcie przy wnioskowaniu do organu podatkowego o zwrot nadpłaty.
