5 kwietnia 2024 roku Ministerstwo Rozwoju i Technologii opublikowało Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego. Wśród zaproponowanych zmian znalazła się również propozycja nowelizacji art. 18d Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Ustawy o CIT), która usuwa fragment dotyczący możliwości kwalifikacji kosztów ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych jedynie od podmiotów tworzących system szkolnictwa wyższego i nauki. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla firm korzystających z ulgi B+R, ponieważ poza otwarciem katalogu kosztów na usługi świadczone przez wszystkie podmioty niepowiązane, nowe brzmienie przepisu umożliwiłoby również kwalifikację tzw. umów B2B do kosztów ulgi badawczo-rozwojowej.

Problematyczne usługi zewnętrzne w kontekście ulgi B+R

Aktualne brzmienie art. 18d ust. 2 pkt. 3 Ustawy o CIT jest następujące: „Za koszty kwalifikowane uznaje się: (…) ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.”

Wskazany art. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce ściśle definiuje listę podmiotów, które mogą być dostawcami usług doradczych, ekspertyz itd., wykorzystywanych w działalności badawczo-rozwojowej. W praktyce oznacza to ograniczenie dostępnej puli usługodawców do uczelni wyższych oraz instytutów badawczych i naukowych.

Takie podejście prawodawcy powoduje, że wiele podmiotów korzystających z ulgi na działalność badawczo-rozwojową nie może odliczyć wszystkich faktycznie poniesionych kosztów związanych z działalnością B+R. Dzieje się tak, gdy te koszty nie spełniają wymogów kwalifikowalności określonych w Ustawie o CIT.

Obecnie podmioty kalkulujące koszty projektów badawczo-rozwojowych muszą wyłączać z ulgi koszty usług doradczych, jeśli nie zostały one wykonane przez podmioty wskazane w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce. Sytuacja ta nie zmienia się, nawet jeśli te usługi były integralną częścią projektu B+R i bez ich udziału projekt nie mógłby być pełni przeprowadzony, podczas gdy Spółka może kalkulować do ulgi inne poniesione koszty związane z działalnością B+R, np. wynagrodzenia, amortyzacja środków trwałych czy materiały.

Proponowana zmiana przepisów ułatwi kalkulację ulgi B+R, co w efekcie zwiększy korzyści podatkowe dla podmiotów korzystających z tej preferencji podatkowej.

Umowy B2B w uldze B+R

Poza wyżej opisanymi ułatwieniami, proponowana zmiana w przepisach ma również istotne znaczenie dla tzw. umów B2B („business to business”), które stanowią alternatywną formę współpracy.

Do tej pory prawodawca, w katalogu kosztów kwalifikowanych ulgi B+R, preferował umowy o pracę oraz umowy zlecenia i o dzieło. Brak możliwości zakwalifikowania kosztów umów B2B był szczególnie rozczarowujący dla branży IT, gdzie tego typu umowy często stanowią podstawę wykonywania działalności, w tym czynności o charakterze badawczo-rozwojowym.

Nawet zmiany wprowadzone na początku 2022 roku, które miały motywować do większego korzystania z ulgi B+R poprzez możliwość odliczenia 200% wartości kosztów kwalifikowanych wynagrodzeń, nie skłoniły wielu spółek do oferowania umów o pracę regularnym współpracownikom.

Teraz ten dylemat zniknie, a spółki będą mogły osiągnąć większe korzyści podatkowe, kwalifikując do ulgi B+R koszty ponoszone w ramach umów B2B.

Większe korzyści podatkowe jeszcze pod znakiem zapytania

Mogłoby się wydawać, że powyższe zmiany w Ustawie o CIT to naturalny krok w kierunku zachęcenia większej liczby podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową do korzystania z ulgi B+R. Projekt nowelizacji ustawy jest planowany do przyjęcia w IV kwartale 2024 r., a same zmiany miałyby wejść w życie 1 stycznia 2025 r. Oznaczałoby to, że koszty umów B2B mogłyby być włączone do kosztów kwalifikowanych ulgi B+R już za kilka miesięcy.

Jednak wprowadzenie tych propozycji stoi pod znakiem zapytania, szczególnie w kontekście innych, planowanych na nadchodzące miesiące, zmian w prawie. W sierpniu, w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, pojawił się projekt ustawy, który wprowadza m.in. wymóg zatrudnienia przy stosowaniu preferencji podatkowej jaką jest IP Box, co ograniczyłoby możliwość korzystania z niego przez osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.

Dodatkowo, wciąż trwają konsultacje nad Projektem ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych, ogłoszonym 25 kwietnia 2024 r. Ustawa ta, poprzez wprowadzenie tzw. podatku wyrównawczego, może również wpłynąć na zakres stosowania różnych preferencji podatkowych, w tym ulgi badawczo-rozwojowej.

Ostateczne przyjęcie i praktyczne stosowanie znowelizowanych przepisów dotyczących ulgi B+R a także kwalifikowania kosztów umów B2B będzie zależało od finalnego brzmienia wspomnianych regulacji. O wszelkich zmianach i aktualnościach będziemy na bieżąco informować.