Powódź 2024: zerowa stawka VAT

W związku z powodzią, która dotknęła południowe oraz zachodnie regiony Polski, w przepisach prawa podatkowego wprowadzane są rozwiązania mające na celu ułatwienie udzielenia pomocy osobom poszkodowanym, a także odbudowę terenów zniszczonych wskutek powodzi. Jednym z nich jest wprowadzona zerowa stawka podatku VAT na darowizny, nieodpłatne świadczenie usług, jak i materiały budowlane. Szczegółowe zasady wskazanych preferencji opisano w artykule poniżej.

Rozwiązania w zakresie podatku VAT

W zakresie podatku VAT należy wskazać na wprowadzenie stawki 0% VAT zarówno na darowizny oraz nieodpłatne świadczenie usług wykorzystanych w celu pomocy dla osób poszkodowanych wskutek powodzi, jak i na materiały budowlane przekazywane osobom fizycznym oraz wybranym podmiotom posiadającym nieruchomość, w której wskutek powodzi powstała szkoda.

Zerowa stawka VAT na darowizny i nieodpłatnie świadczenie usług

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 września 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1381), darowizny towarów i usług przekazywane na rzecz osób poszkodowanych w wyniku klęski mogą być objęte zerową stawką VAT. Nowe przepisy zaczęły obowiązywać od 18 września 2024 r. i wprowadzają szereg preferencji podatkowych dla przedsiębiorców, którzy chcą wesprzeć ofiary powodzi.

W związku z zastosowaniem zerowej stawki VAT, przedsiębiorcy nie muszą naliczać podatku VAT należnego od przekazanych darowizn, a także nieodpłatnego świadczenia usług. Dodatkowo, zachowują prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego zapłaconego przy zakupie lub wytworzeniu towarów i usług, które zostały następnie przekazane na cele darowizny lub nieodpłatnego świadczenia usług. Jest to korzystne rozwiązanie, które pozwala firmom na wsparcie poszkodowanych, bez ponoszenia dodatkowych kosztów podatkowych.

Kto może skorzystać z zerowej stawki VAT?

W celu zapobieżenia nadużyciom, a także nieuprawnionemu korzystaniu z preferencji podatkowej, ze zwolnienia mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy przekazują towary lub świadczą usługi, ale wyłącznie na rzecz wskazanych w rozporządzeniu podmiotów. Należą do nich:

organizacje pożytku publicznego,
jednostki samorządu terytorialnego,
podmioty lecznicze,
Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych.

Warunki i termin obowiązywania zerowej stawki VAT na darowizny i nieodpłatne świadczenie usług

Zerowa stawka VAT może być stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów i usług, które mogą pomóc osobom dotkniętym skutkami wrześniowej powodzi.

Warunkiem zastosowania stawki 0% jest zawarcie pisemnej umowy między darczyńcą a podmiotem pośredniczącym, która potwierdza, że towary lub usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą dla osób poszkodowanych wskutek powodzi.

Stawka 0% VAT przewidziana w rozporządzeniu ma zastosowanie do darowizn dokonywanych od dnia 12 września 2024 r. Będzie ona obowiązywać do końca 2024 roku.

Zerowa stawka VAT na przekazanie materiałów budowlanych

Zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 23 września 2024 r. (Dz. U z 2024 r., poz. 1399), do dnia 31 marca 2025 r. obowiązuje obniżona, zerowa stawka VAT również na nieodpłatne dostawy materiałów budowlanych.

Zakres dostaw materiałów budowlanych objętych zerową stawką VAT

Preferencyjna stawka 0% VAT dotyczy nieodpłatnego przekazania (darowizny) materiałów budowlanych na rzecz osób fizycznych, a także na rzecz podmiotów prowadzących działalność edukacyjną, zdrowotną i kulturalną. Obejmuje również inne działalności o charakterze społecznym, na przykład: opieka nad dziećmi, młodzieżą czy zbiorowe zakwaterowanie uczniów i studentów, posiadających prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, w której w wyniku powodzi powstała szkoda.

Podobnie, jak w przypadku stawki 0% VAT na darowizny i nieodpłatne świadczenia usług, również w przypadku nieodpłatnego przekazanie materiałów budowlanych podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego zapłaconego w związku z nabyciem, a także wytworzeniem tych materiałów.

Warunki i terminy obowiązywania zerowej stawki VAT na materiały budowlane

Aby skorzystać z obniżonej stawki VAT, podatnik dokonujący darowizny musi zawrzeć pisemną umowę darowizny z obdarowanym. Dodatkowo, zobowiązany jest posiadać:

poświadczoną za zgodność z oryginałem przez pracownika socjalnego przeprowadzającego wywiad kopię części VII wypełnionej w zakresie lit. A poz. 1–6 oraz lit. B kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego, z której wynika, że osoba, na rzecz której ma dokonywana jest dostawa materiałów budowlanych, poniosła szkodę w nieruchomości, a także
zaświadczenie wydane przez właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, z którego wynika, że podmiot poniósł szkodę w nieruchomości, w której prowadzi działalność.

Stawka 0% VAT przewidziana w rozporządzeniu obowiązuje od dnia 24 września 2024 r. do dnia 31 marca 2025 r.

Autorzy:

Małgorzata Żaczek Accounting Project Manager w księgowości Arena Advisory

Karol Szelągowski

Adwokat

Karol specjalizuje się w doradztwie podatkowym w zakresie podatku od towarów i usług. Brał udział w licznych przeglądach podatkowych z zakresu VAT oraz w projektach dotyczących m.in. rozliczenia podatku VAT w przypadku transakcji łańcuchowych oraz kalkulacji i odliczenia podatku VAT. Karol zajmuje się również doradztwem w zakresie podatku CIT, w ramach którego realizował projekty dotyczące rozliczania podatku u źródła.

Izabela Trykozko

Izabela posiada doświadczenie w obszarze podatku dochodowego od osób prawnych. Wspiera podmioty krajowe i zagraniczne z różnych branż w zakresie bieżącego doradztwa podatkowego. Aktywnie współpracuje przy realizacji projektów związanych z ulgami podatkowymi oraz przeprowadza przeglądy podatkowe.