Amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych

Amortyzacja jest kluczowym elementem zarządzania finansami w przedsiębiorstwie. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zasady jej stosowania, a także metody amortyzacyjne.

Co podlega amortyzacji?

Amortyzacji podlegają:

1. Środki trwałe – wszystkie aktywa trwałe, które przedsiębiorstwo wykorzystuje w swojej działalności.
2. Wartości niematerialne i prawne – aktywa niefizyczne, które mają wartość ekonomiczną.

Warunki konieczne do amortyzacji:

• muszą być przeznaczone na potrzeby jednostki,
• muszą być używane przez okres dłuższy niż jeden rok,
• powinny być kompletne i zdatne do użytku.
• jednostka musi sprawować nad nimi kontrolę.

Co nie podlega amortyzacji?

Nie wszystkie aktywa mogą być amortyzowane. Wyjątki obejmują:

1. grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
2. budynki, lokale, budowle i urządzenia związane z działalnością spółdzielni mieszkaniowych lub społeczno-wychowawczą,
3. budynki mieszkalne oraz lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawa do lokali mieszkalnych oraz domy jednorodzinne w spółdzielniach mieszkaniowych,
4. dzieła sztuki i eksponaty muzealne,
5. wartość firmy, o ile nie powstała na zasadach określonych w art. 16b ust. 2 pkt 2 i 2a ustawy CIT,
6. składniki majątku nieużywane z powodu zawieszenia lub zaprzestania działalności gospodarczej.

Przed rozpoczęciem amortyzacji

Przed rozpoczęciem procesu amortyzacji, przedsiębiorstwo powinno:

• dokonać wyceny wartości początkowej środka trwałego,
• ustalić dostępne ulgi w zakresie metod amortyzacji,
• wybrać odpowiednią metodę amortyzacji,
• określić stawkę amortyzacyjną zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT),
• ustalić datę rozpoczęcia amortyzacji.

Specjalne zasady i limity

Dla fabrycznie nowych środków trwałych:

• muszą być zaliczone do grup 3-6 i 8 KŚT,
• wartość początkowa pojedynczego środka trwałego powinna wynosić co najmniej 10 tys. zł, a dla dwóch lub więcej środków trwałych łącznie co najmniej 10 tys. zł, przy minimalnej wartości 3500 zł dla każdego z nich.

Limity dla samochodów osobowych:

• 150 tys. zł dla samochodów spalinowych i hybrydowych,
  225 tys. zł dla samochodów elektrycznych.

Środki sfinansowane z dotacji:

• przychód z dotacji zwolniony z opodatkowania, a odpis amortyzacyjny od części wartości środka trwałego sfinansowanego z dotacji nie jest kosztem uzyskania przychodu (NKUP),
• przychód z dotacji opodatkowany, a odpis amortyzacyjny jest kosztem uzyskania przychodu (KUP).

Metody amortyzacji podatkowej

Amortyzację można prowadzić różnymi metodami, w zależności od specyfiki środków trwałych oraz preferencji podatnika. Oto najpopularniejsze metody:

1. Metoda liniowa – Równe odpisy amortyzacyjne przez cały okres użytkowania środka trwałego. Ustalany wg stawki amortyzacji dla danej pozycji KŚ. Brak ograniczeń podmiotowych
2. Metoda degresywna – Wyższe odpisy na początku okresu amortyzacji, zmniejszające się z czasem.
3. Amortyzacja jednorazowa de minimis – Dla małych podatników oraz rozpoczynających działalność gospodarczą, z rocznym limitem 50 tys. euro. Dla określonych środków trwałych (3-8 KŚT). Wyłączenia dla niektórych podatników (np. powstałych z przekształcenia, wniesienia aportów) co stanowi pomoc de minimis.
4. Amortyzacja dla fabrycznie nowych środków trwałych – Środki trwałe muszą spełniać określone kryteria wartościowe. Warunki:
   • nabyty środek trwały jest fabrycznie nowy,
   • nabyty środek trwały jest zaliczany do grup 3-6 i 8 KŚT,
     spełnienie wartości w zakresie wartości minimalnej,
   • wymagania w zakresie wartości minimalnej,
   • wartość początkowa jednego środka trwałego, nabytego w danym roku podatkowym, wynosiła co najmniej 10 tys. zł.- łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, wynosiła co najmniej 10 tys. zł, z tym że wartość każdego z nich – wynosiła minimum 3500 zł. Limit 100 tys. zł.
5. Amortyzacja dla używanych/ulepszonych środków trwałych – Specyficzne okresy amortyzacji zależne od wartości początkowej.
6. Amortyzacja dla gmin o dużym bezrobociu i niskim dochodzie – Specjalne stawki amortyzacyjne dla inwestycji w takich gminach.
7. Jednorazowa amortyzacja do 10 tys. zł – Możliwość jednorazowego odpisu lub zaliczenia w koszty w miesiącu przyjęcia do używania. Bez dodatkowych warunków. Nie jest uwzględniany w innych limitach i nie stanowi pomocy de minimis.

Metoda amortyzacji ze współczynnikami

Podatnicy mają możliwość zwiększenia stawek amortyzacyjnych przedstawionych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Podwyższenie to może być stosowane w następujących przypadkach:

1. Budynki i budowle używane w określonych warunkach:
2. W warunkach pogorszonych – z zastosowaniem współczynników nie wyższych niż 1,2.
3. W warunkach złych – z zastosowaniem współczynników nie wyższych niż 1,4.
4. Maszyny, urządzenia i środki transportu (z wyjątkiem morskiego taboru pływającego), które:
5. Są używane bardziej intensywnie niż przeciętnie lub wymagają szczególnej sprawności technicznej, z zastosowaniem współczynników nie wyższych niż 1,4.
6. Maszyny i urządzenia zaliczone do grupy 4–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), które:

• Podlegają szybkiemu postępowi technicznemu, z zastosowaniem współczynników nie wyższych niż 2,0.

Odpisy amortyzacyjne są dokonywane od wartości niezamortyzowanej, aż do zrównania się z odpisem według metody liniowej.

Amortyzacja dla używanych/ulepszonych środków trwałych

Dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3–6 i 8 KŚT, okresy amortyzacji są następujące:

1. Środki trwałe o wartości początkowej:

• Do 25 000 zł – 24 miesiące.
• Od 25 001 zł do 50 000 zł – 36 miesięcy.
• Powyżej 50 000 zł – 60 miesięcy.

2. Środki transportu, w tym samochody osobowe – 30 miesięcy.
3. Budynki (lokale) i budowle, z wyjątkiem:

• Trwale związanych z gruntem budynków (lokali) niemieszkalnych – 10 lat.
• Kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m³, domków kempingowych i budynków zastępczych – minimum 3 lata.

4. Budynki (lokale) niemieszkalne o stawce amortyzacyjnej 2,5% z Wykazu stawek amortyzacyjnych – 40 lat, pomniejszone o pełną liczbę lat od dnia ich oddania do używania, jednak okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat
5. Inwestycje w obcych środkach trwałych – nie krócej niż 10 lat.

Pomoc ze strony Areny Advisory

W zakresie amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych możemy wesprzeć naszych klientów kompleksową obsługą księgową oraz doradztwem. Nasze usługi obejmują:

1. Pomoc w kwalifikacji aktywów do amortyzacji – doradzamy, które środki trwałe oraz wartości niematerialne podlegają amortyzacji oraz weryfikujemy, czy spełniają odpowiednie warunki.
2. Dobór optymalnej metody amortyzacji –analizujemy sytuację przedsiębiorstwa i wskazujemy metodę amortyzacji, która zapewni obniżenie kosztów podatkowych.
3. Sporządzanie planów amortyzacyjnych – przygotowujemy szczegółowe harmonogramy amortyzacji zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT) oraz obowiązującymi przepisami prawa.
4. Bieżąca ewidencja księgowa – zajmujemy się prawidłowym prowadzeniem ewidencji środków trwałych oraz kontrolą zapisów księgowych związanych z amortyzacją.
5. Wsparcie przy szczególnych przypadkach – pomagamy w identyfikacji aktywów niepodlegających amortyzacji oraz w rozwiązywaniu problemów związanych z ich ewidencją i kwalifikacją.

Autor: